مالیات سکه و هر چیزی که درباره آن باید بدانید!
از سال ۱۳۹۷ به بعد، اشخاصی که از بانک مرکزی سکه خریداری می‌کردند، مکلف به پرداخت مالیات بودند. ولی در سال‌های اخیر، بیشتر از دو برابر مالیات سکه افزایش یافته است.
از جمله مالیات‌های دریافتی دولت مالیات بر سکه است. بر اساس قانون، دولت مکلف می‌باشد هر سال با توجه به نرخ تورم و اقتصادی کشور، مبلغ مالیات سکه طلا را تعیین کند.
بر اساس آیین نامه، این میزان می‌بایست به اجرت و ساخت طلا اضافه گردد و از مشتری وصول شود. رسته طلافروشان مکلف می‌باشند تا اظهارنامه مالیاتی خویش را در مهلت مقرر برای اداره مالیات ارسال نمایند. در خصوص سکه هم بانک مرکزی مبلغ مالیات دریافتی را بر مبنای تعداد سکه خریداری شده مشخص می‌نماید.
بررسی جزئیات گرفتن مالیات از خریداران سکه از بانک مرکزی، حاکی از آن است که محاسبه مالیات برای مشمولان آن سنگین‌تر و سختگیرانه‌تر شده است.
بدین ترتیب که هم از مقدار سکه‌های خریداری شده که از مالیات معاف می‌شوند کاسته شده، هم بر میزان مالیات افزوده شده است.
چه کسانی باید مالیات سکه بپردازند؟
طبق قوانین مالیات‌های مستقیم چه کسانی مشمول پرداخت مالیات سکه می‌شوند؟
پایه قوانین مالیات‌های مستقیم، کلیه اشخاصی که از بانک مرکزی سکه خریداری کرده‌اند، می‌بایست مالیات آن را پرداخت کنند.
اشخاصی که بین ۱ تا ۵ سکه خریده‌اند، از پرداخت مالیات معاف هستند. ولی چنانچه شخصی بیشتر از ۵ عدد سکه خریداری کرده باشد، نسبت به تعداد سکه، می‌بایست مالیات پرداخت کند. هر چه قدر تعداد سکه‌های خریده شده بیشتر باشد، میزان مالیات هم افزایش می‌یابد.
مبلغ مالیات سکه چقدر است؟
۱) کلیه مشمولین این مالیات مقطوع و وظایف ایشان به این شرح است:
کلیه اشخاصی که اقدام به خرید حداکثر ۱۰۵ سکه از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران کرده‌اند، مشمول پرداخت مالیات هستند. این گروه از خریداران سکه معاف از نگهداری اسناد و مدارک درخصوص قانون صدرالاشاره و تهیه اظهارنامه مالیاتی هستند.
با استناد به بخش آخر تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم اصلاحی مصوب ۳۱/۴/۱۳۹۴، مالیات افراد درخصوص این بند که اظهارنامه مالیاتی خویش را در مهلت مقرر تقدیم کنند، بر مبنای رسیدگی به اسناد و مدارک تحویل داده شده مشخص خواهد شد.
۲) مبلغ مالیات مقطوع قابل پرداخت افراد حقیقی مؤدی سکه بر مبنای تعداد سکه خریداری شده:
• تا ۵ عدد سکه از مالیات معاف‌اند.
• افرادی که ۱۵ سکه خریداری کرده‌اند، بسته به فزونی ۵ سکه، به ازای هر عدد سکه می‌بایست ۹۶۰ هزار تومان مالیات پرداخت کنند. این اشخاص در کل می‌بایست ۹ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان مالیات پرداخت کنند.
• خریدار ۲۵ سکه، بسته به باقی‌مانده ۱۵ تا ۲۵ سکه در برابر هر عدد سکه می‌بایست یک میلیون و ۲۸۰ هزار تومان مالیات پرداخت کنند. در حقیقت این افراد می‌بایست در کل ۲۵ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان مالیات بپردازند.
• افرادی که تعداد ۱۰۵ عدد سکه خریداری کرده‌اند، بسته به فزونی ۲۵ سکه تا ۱۰۵ سکه، به ازای هر عدد سکه می‌بایست یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان مالیات بدهند. در حقیقت این اشخاص می‌بایست در کل مبلغ ۱۶۰ میلیون تومان مالیات بدهند.
۳) سایر اشخاص
افرادی که اقدام به خرید بیشتر از ۱۰۵ سکه کرده‌اند و نیز مشاغلی که بر اساس سوابق پرونده با مجوز صادر گردیده است سوی مراجع مربوطه، به شغل خرید و فروش سکه مشغول می‌باشند، مشمول این دستورالعمل نیستند. این قسم از اشخاص موظف به تسلیم اظهارنامه مالیاتی و پرداخت مالیات مرتبط در مهلت مقرر هستند.
آخرین موعد پرداخت مالیات سکه
خریداران مکلف هستند با رجوع به سامانه عملیات الکترونیک پرداخت‌کنندگان مالیاتی سازمان امور مالیاتی کشور، به آدرس my.tax.gov.ir جهت پرداخت مالیات خویش اقدام نمایند.
چنانچه کسی موفق به پرداخت مالیات خود در موعد مقرر شده نشود، بر مبنای ماده ۱۹۰ قانون مالیات‌های مستقیم اصلاحی مصوب ۳۱/۴/۱۳۹۴ مشتمل بر تعلیق جریمه دیرکرد می‌گردد.
در حقیقت معادل هر یک ماه دیرکرد برابر با ۲٫۵ درصد جریمه به مالیات تعلق یافته هر فرد افزایش می‌یابد. به‌عنوان مثال کسی که ۱۰ سکه خریداری کرده و مالیات آن ۹ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان است همچنین با ۱ ماه دیرکرد در پرداخت، می‌بایست ۹ میلیون و ۸۴۱ هزار تومان مالیات پرداخت کند.
ذکر این نکته نیز ضروری است که بر اساس دستور العمل سازمان امور مالیاتی کشور، مؤدیان مالیات مقطوع سکه که قادر به پرداخت مالیات خود تا پایان مهلت تعیین شده نیستند، می‌توانند مالیات مقطوع خویش را قسط بندی نمایند. قسط‌بندی مالیات سکه نهایتا تا ۴ ماه است و میزان مالیات را فقط می‌توان به ۴ قسط یکسان تقسیم و پرداخت نمود.
اظهارنامه مالیاتی برای بیشتر از ۲۰۰ سکه
افرادی که بیشتر از ۲۰۰ سکه خریداری کرده‌اند، مشمول این دستورالعمل نیستند و باید اظهارنامه مالیاتی مرتبط با این فعالیت را در مهلت مقرر قانونی تقدیم نمایند. اداره کل امور مالیاتی می‌بایست ترتیبی اتخاذ نمایند تا رسیدگی و مطالبه مالیات این افراد انجام گیرد.
صاحبان اصناف که طبق سوابق پرونده یا مجوز صادر شده از طرف مراجع مربوطه به شغل مربوط با خرید و فروش سکه مشغول هستند مشمول این دستورالعمل نمی‌باشند و موظف هستند نسبت به تهیه اظهارنامه مالیاتی شغلی خویش اقدام کنند.
لازم به ذکر است که طبق اعلام بانک مرکزی در مدت اجرای این طرح ۷ میلیون و ۶۰۰ هزار عدد سکه تمام بهار آزادی پیش فروش گردیده است که با محاسبه وزن هر سکه که ۸ گرم و ۱۳۳ سوت می‌باشد، وزن این سکه‌های پیش فروش گردیده به بیشتر از ۶۱ تن می‌رسد.
مالیات برعایدی سرمایه سکه
با نظر به اینکه بانک مرکزی در موقع پیش فروش سکه به‌طور رسمی اعلام کرده بود که سکه‌های پیش فروش شده مشمول مالیات بر ارزش افزوده نخواهند شد بعضی ابهامات در مورد بخش‌نامه جدید سازمان امور مالیاتی ایجاد شد.
این در شرایطی است که آنچه سازمان مالیاتی ابلاغ نموده است، مغایر با آنچه بانک مرکزی در گذشته اعلام کرده بود، نیست. زیرا بخش‌نامه جدید سازمان مالیاتی حاکی از آن است که می‌بایست خریداران سکه‌های پیش فروش شده، مالیات عایدی بر سرمایه خود را بپردازند.
ایران در سال‌های گذشته از ظرفیت این قسم مالیات استفاده نکرده که این مسئله همراه با نرخ تورم زیاد و افزایش در حجم نقدینگی و عدم وجود فضای کسب و کار مناسب، ایران را به بهشت سوداگران تبدیل نموده است.
با توجه به تحولات اقتصادی کشور در یک سال گذشته، اکثر صاحب‌نظران اقتصادی اعتقاد دارند از دلایل اصلی نوسانات بازار یک‌سری دارایی‌ها اعم از بازار خانه، سکه، ارز و ماشین نبود یک نظام کارآمد مالیات بر عایدی سرمایه در کشور بوده و موجب گردیده تا سفته‌بازان مضاف‌بر کسب درآمدهای سرشار به افزایش بیش از حد قیمت دامن بزنند.
به صورت کلی این‌گونه می‌توان گفت، علت اخذ مالیات بر عایدی سرمایه امکان دارد موجب ایجاد عدالت مالیاتی میان افراد گردد.
مالیات به‌منظور برقراری هرچه بیشتر عدالت در جامعه و کنترل سوداگری در قسمت‌های گوناگون سرمایه‌پذیر، نظیر مسکن اتخاذ می‌شود. دولت‌ها به وسیله اخذ مالیات قادرند هزینه‌های خود را پوشش داده و جهت افزایش رفاه حال افراد تلاش نمایند.
اعتراض به پرداخت مالیات سکه
همان‌گونه که بیان شد، خریداران سکه از سال ۹۷ تا به امروز که براساس بخشنامه‌های سازمان امور مالیاتی به اندازه ۲۰۰ ، ۱۸۵ و ۱۰۵ سکه خریداری نموده‌اند، باید مالیات آن را طبق بخش‌نامه سازمان بپردازند که مبلغ این مالیات در بخش‌نامه‌ها به شکل مقطوع مشخص گردیده است؛
بنابراین مالیات سکه تا سقف‌های تعیین شده، گونه‌ای مالیات مقطوع محسوب می‌شود و دیگر نیازی به تهیه اظهارنامه و تکمیل فرم‌های اظهارنامه مالیاتی ندارد.
مالیات این قسم از مودیان که می‌بایست مالیات سکه معلوم شده در دستورالعمل را بپردازند، قطعی محسوب شده و قابل دریافت خواهد بود.
از این‌رو آن گروه از مشمولانی که معتقد هستند تعداد سکه‌های خریداری شده با چیزی که مورد ادعای سازمان امور مالیاتی می‌باشد متفاوت است، می‌توانند به مالیات قطعی شده سکه اعتراض کنند که این اعتراض در هیات حل اختلاف مالیاتی موضوع ماده ۲۱۶ قانون مالیات‌های مستقیم قابلیت رسیدگی خواهد داشت.
آن قسم از مودیانی که بیشتر از مقدار مشخص شده در دستور العمل‌ها سکه خریداری کرده باشند، مالیات ایشان مقطوع نمی‌باشد؛ بلکه می‌بایست به‌منظور پرداخت مالیات سکه خود مبادرت به ثبت اظهارنامه مالیاتی افراد حقیقی کنند.
به این علت چنانچه در موعد مقرر از طریق سازمان امور مالیاتی، اظهارنامه مالیات سکه خود را پر نکرده باشند، اختلاف نرخ خرید سکه از بانک مرکزی با نرخ روز سکه‌ها تحت عنوان درآمد، در پرونده مالیاتی ایشان منظور می‌گردد و این درآمد پایه و اساس دریافت مالیات سکه از طریق سازمان به‌حساب می‌آید.
در این شرایط است که مؤدی می‌تواند با رجوع به اداره امور مالیاتی، اقدام به طرح اعتراض به پرداخت مالیات سکه کند. اعتراض به پرداخت مالیات سکه در هیات‌های تشخیص مالیاتی رسیدگی خواهد شد.
سخن پایانی
همان‌طور که در مطالب فوق بیان شد بر مبنای دستور العمل سازمان امور مالیاتی کشور افرادی که از سال ۱۳۹۷ مبادرت به خرید سکه از بانک مرکزی کرده‌اند باید جهت پرداخت مالیات سکه اقدام کنند. نحوه پرداخت مالیات سکه بر طبق تعداد سکه‌های خریداری شده در بخش‌نامه سازمان مشخص گردیده است.
